1. Bệnh lý u thượng thận là gì?

Trong cơ thể bình thường chúng ta có 2 tuyến thượng thận với vị trí nằm ở cực trên 2 thận (như hình vẽ).

U thượng thận là khi tuyến thượng thận (1 bên hoặc 2 bên) tăng kích thước lớn hơn so với bình thường. U thượng thận có thể là u có chức năng (gây tăng tiết hormon nội tiết) hoặc u không có chức năng (không gây tăng tiết hormon nội tiết). U thượng thận có thể lành tính hay ác tính.

2. Bệnh lý u thượng thận có triệu chứng gì?

Đa số trường hợp không có triệu chứng lâm sàng và phát hiện tình cờ u thượng thận khi siêu âm bụng hay chụp CT scan bụng.

Một số trường hợp u thượng thận có chức năng gây tăng tiết hormon nội tiết và biểu hiện các triệu chứng như:

• Tăng huyết áp khó kiểm soát và hạ Kali máu
• Hội chứng Cushing: tăng cân nhanh, đặc biệt thường tụ mỡ nhiều ở vùng mặt (mặt tròn, đỏ), vùng cổ, gáy và vùng bụng; yếu và teo cơ tứ chi; da mỏng, đỏ
• Cơn tăng huyết áp kèm hồi hộp, vã mồ hôi, nhịp tim nhanh, đỏ phừng mặt

3. Các bước người bệnh cần thực hiện để chẩn đoán và điều trị u thượng thận như thế nào?

Chẩn đoán u thượng thận cần xác định 2 đặc điểm sau:

• U thượng thận có tăng tiết hormon hay không tăng tiết hormon
• U thượng thận lành tính hay ác tính.

Cần sự phối hợp của nhiều chuyên khoa như Nội tiết, Chẩn đoán hình ảnh, Tiết niệu và Giải phẫu bệnh để chẩn đoán chính xác đặc điểm từng loại u thượng thận. Sau đó, người bệnh được tư vấn hướng điều trị phù hợp tiếp theo.

Các bước cần thực hiện bao gồm:

• Bước 1: Chẩn đoán
  • Bác sĩ hỏi bệnh sử và khám lâm sàng
  • Làm các xét nghiệm máu và nghiệm pháp chẩn đoán nếu cần để đánh giá tình trạng tăng tiết hormon hormon (một số xét nghiệm có kết quả sau vài ngày)
  • CT scan bụng chậu có cản quang theo protocol thượng thận
  • Chẩn đoán xác định: hội chẩn khoa Nội tiết hay hội chẩn liên chuyên khoa nếu cần
• Bước 2: Tư vấn hướng điều trị: tùy theo chẩn đoán đặc điểm u thượng thận, bác sĩ sẽ tư vấn hướng điều trị với người bệnh bao gồm:
  • Theo dõi: trường hợp chưa có chỉ định phẫu thuật, tái khám theo dõi ngoại0 trú định kỳ tại Phòng khám Nội tiết theo lịch hẹn của bác sĩ từ 3 - 6 tháng
  • Phẫu thuật: trường hợp có chỉ định phẫu thuật:
    • U thượng thận có tiết hormon
    • U thượng thận không tiết hormon: u > 4 cm hoặc nếu hình ảnh học gợi ý u ác tính hay nguy cơ ác tính cao
  • Sinh thiết bằng kim nhỏ: chỉ định thực hiện khi nghi ngờ ung thư di căn đến thượng thận hay nhiễm trùng
• Bước 3: Chuẩn bị phẫu thuật (trường hợp có chỉ định phẫu thuật): Bác sĩ Nội Tiết sẽ chuẩn bị trước phẫu thuật theo phác đồ với một số thuốc như: thuốc kiểm soát huyết áp, bổ sung Kali tích cực,...
• Bước 4: Phẫu thuật (trường hợp có chỉ định phẫu thuật): Chuyển Khoa Tiết Niệu phẫu thuật, theo dõi sát trong và sau phẫu thuật, xét nghiệm lại hormon sau phẫu thuật và bổ sung điều trị nội khoa (nếu cần)
• Bước 5: Tái khám sau phẫu thuật (trường hợp có chỉ định phẫu thuật):Tái khám theo dõi định kỳ tại Phòng khám Tiết Niệu và Nội tiết theo lịch hẹn của bác sĩ